Afweervormen in Organisaties en Relaties

Alle mensen vertonen vormen van afweer. Deze cursus helpt je afweervormen bij jezelf en anderen te herkennen en er zo goed mogelijk mee om te gaan.

video thumb
globe
Taal
Dutch
clock
Duur van de course
17 h 34 min

Over deze course



Deze cursus gaat over afweervormen. Overal waar mensen samenleven of samenwerken, zie je afweervormen in hun gedrag. Je kunt het waarnemen bij jezelf en bij anderen. Op je werk, bij je sportvereniging, in je relatie… Elke dag, overal. Zowel op individueel niveau als op organisatie- en maatschappelijk niveau.

Veelal zijn afweervormen gezonde, functionele manieren waarop mensen omgaan met moeilijke, treurige of ongewenste gebeurtenissen. Als we geen afweervormen tot onze beschikking hadden, zouden we overweldigd kunnen raken door teveel prikkels, emoties of impulsen. 

Maar afweervormen kunnen ook onvrij maken en disfunctioneel worden. Dan kunnen we anderen en onszelf schade berokkenen. Kennis over afweervormen en hoe je ermee kunt omgaan, is belangrijk voor een goede samenwerking, maar ook om je mentale stabiliteit te vergroten.


Bevorder je zelfkennis en mensenkennis

In deze cursus bieden we een overzicht van de belangrijkste afweervormen die mensen gebruiken. Hiermee krijg je toegang tot diepgaande psychologische inzichten die je zelfkennis en mensenkennis vergroten. Ook kun je er meer begrip door ontwikkelen in je omgang met anderen, zowel privé als in je werk. Hoewel het veelal niet gemakkelijk is om disfunctionele vormen van afweer te doorbreken, geeft deze cursus daartoe wel handreikingen en oefenmogelijkheden. 

Het Double Healix model
Meer weergeven
De cursus behandelt twaalf verschillende groepen afweervormen. Deze indeling is afkomstig uit het Double Healix model van menselijke ontwikkeling, dat voor een belangrijk deel is gebaseerd op het werk van Joseph Campbell. Double Healix heeft aan dit gedachtegoed een inhoudelijke uitbreiding en een statistische onderbouwing gegeven.
Twaalf groepen afweer geïllustreerd met filmfragmenten
Meer weergeven
De cursus bevat 12 hoofdstukken, per hoofdstuk behandelen we een groep afweervormen. De meest voorkomende afweervormen illustreren we met een of meer filmfragmenten uit speelfilms en documentaires. Hierdoor worden de afweren nog meer verhelderd, evenals de mogelijke manieren om ermee om te gaan. Dit doen we zowel vanuit het standpunt dat het je eigen afweer betreft, als wanneer je deze afweer tegenkomt bij anderen.
Bij elke groep afweervormen schenken we aandacht aan de manier waarop een dergelijke afweer in organisaties kan voorkomen, individueel, maar ook collectief. We laten zien hoe in organisaties het product of de dienst van de organisatie mensen met specifieke persoonlijkheidstypes kan aantrekken. Zo ontstaat zowel de organisatiecultuur als de organisatie-afweer. We beschrijven kort hoe een organisatie-afweer kan worden begrepen en, indien gewenst, omgevormd.
Doelgroep
Meer weergeven
Deze cursus is geschikt voor iedereen die meer inzicht wil krijgen in afweervormen, zowel bij zichzelf als in de omgang en samenwerking met anderen. Specifiek kunnen we de cursus aanbevelen aan mensen die in de hulpverlening werken, zoals maatschappelijk werkers, psychotherapeuten, psychiaters en artsen. Ook voor (coachend) leidinggevenden, change-agents, trainers en (executive) coaches is deze cursus zeer geschikt.
Verwerkingstijd
Meer weergeven
De cursus vraagt over het algemeen verwerkingstijd. We adviseren dan ook om de cursus niet achter elkaar te volgen, maar in delen, waarbij je zelf steeds bepaalt hoeveel je op dat moment kunt behappen. Soms besluiten deelnemers de cursus samen met anderen te doen, bijvoorbeeld met een intervisiegroep. Het gesprek over de stof kan het leer- en verwerkingsproces zeker verder bevorderen.
De auteurs
Meer weergeven
Deze cursus is geschreven door leiderschapstrainer en voormalig psycholoog/psychotherapeut Manfred van Doorn, in samenwerking met leiderschapstrainer en organisatiepsycholoog Rozemarijn Dols. Met dank aan psychiater/psychoanalyticus Hein de Jong voor zijn inzichtgevende en aanmoedigende supervisie. We zijn ook erkentelijk voor de opbouwende feedback die wij mochten ontvangen van onze deelnemers.
Taal
Meer weergeven
De geschreven teksten in deze cursus zijn in de Nederlandse taal. De gesproken taal in de filmfragmenten is Nederlands of buitenlands. De buitenlandse fragmenten hebben Engelse ondertiteling.
Enkele zakelijke opmerkingen
Meer weergeven
Bij toegang tot deze cursus dien je vooraf akkoord te gaan met de algemene voorwaarden. Enkele voorwaarden willen we hier alvast uitlichten:
- Je inloggegevens zijn strikt persoonlijk en mogen niet met anderen worden gedeeld.
- Teksten en/of fragmenten uit deze cursus mogen niet worden gekopieerd noch gedownload.
- De makers van de cursus kunnen beslissen inhoudelijke wijzigingen in de cursus aan te brengen, in teksten en/of filmfragmenten.
- Als je een of meer fragmenten uit deze cursus aan anderen wilt vertonen, dan dien je zelf de vertoningsrechten te regelen.

Curriculum

Inleiding

Welkom bij deze MovieLearning course Afweervormen in relaties en organisaties. Het doel van deze course is om je een overzicht te bieden van de belangrijkste afweervormen die we als mensen gebruiken. En naast overzicht hopelijk ook inzicht. En naast inzicht ook concrete manieren waarop we met de verschillende afweervormen kunnen omgaan. Bij onszelf, bij de ander. In relaties en organisaties. De course is opgebouwd uit 12... Welkom bij deze MovieLearning course Afweervormen in relaties en organisaties. Het doel van deze course is om je een overzicht te bieden van de belangrijkste afweervormen die we als mensen gebruiken. En naast overzicht hopelijk ook inzicht. En naast inzicht ook concrete manieren waarop we met de verschillende afweervormen kunnen omgaan. Bij onszelf, bij de ander. In relaties en organisaties. De course is opgebouwd uit 12 hoofdstukken. Elk hoofdstuk behandelt een groep afweervormen die een onderliggend principe gemeenschappelijk hebben. Deze principes zijn geordend volgens de universele reis van de mens zoals we die onderscheiden in het Double Healix model van menselijke ontwikkeling. In deze inleiding geven we eerst een overzicht van de opbouw van een hoofdstuk. Vervolgens gaan we kort in op het ontstaan van (de theorie over) afweervormen en noemen enkele begrippen die de theorie hebben aangevuld. We leggen de functie van afweer nader uit. En we beschrijven het verloop naar een disfunctionele afweer en de mogelijkheden die er zijn om deze te corrigeren. Om er alvast in te komen, geven we enkele voorbeelden. Meer weergeven

Vaste opbouw per hoofdstuk

Afweervormen, scripts en andere invalshoeken

Gradaties in functionaliteit van een afweer

Corrigeren van disfunctionele afweer

Twee uitgewerkte voorbeelden

Waarom is het ontstaan van afweer zo moeilijk te herinneren?

Het Double Healix model: voorbereiding op de reis

Zorg goed voor jezelf tijdens de reis

1. Onthechtingsgerichte afweervormen

In dit hoofdstuk behandelen we de volgende afweervormen: - vermijden - verwerpen/afwijzen - angstige hechting - ambivalente hechting - acting-out - splitsen Deze afweervormen kunnen voortkomen uit een jeugd waarin de behoeften om zich geaccepteerd, welkom en verbonden te voelen onvoldoende zijn bevredigd. Mensen met deze jeugdervaringen kunnen gevoelens hierover afweren, waardoor (samenwerkings)relaties in hun volwassen... In dit hoofdstuk behandelen we de volgende afweervormen: - vermijden - verwerpen/afwijzen - angstige hechting - ambivalente hechting - acting-out - splitsen Deze afweervormen kunnen voortkomen uit een jeugd waarin de behoeften om zich geaccepteerd, welkom en verbonden te voelen onvoldoende zijn bevredigd. Mensen met deze jeugdervaringen kunnen gevoelens hierover afweren, waardoor (samenwerkings)relaties in hun volwassen leven onder druk komen te staan. Meer weergeven

Het ongeordende persoonlijkheidstype (Chaos)

De ontwikkelingsfase: Proloog en Chaos

Intro: Basic Trust, Hechting en Afweervormen

Afweervorm: Vermijden en ongrijpbaar zijn

Afweervorm: Romantisch verlangen

Afweervorm: Onverschilligheid, Verwerpen, Afwijzen

Afweervorm: Ambivalente en/of gedesoriënteerde hechting

Afweervorm: Acting-out (uitageren, onrust creëren)

Afweervorm: Splitsen

Verwante afweervormen

Innerlijke verbalisaties

Sublimatie, afgeweerde emoties en onderliggend verlangen

Omgaan met onthechting als afweer

Ongeordende of rusteloze afweer in de organisatie

2. Actiegerichte afweervormen

In dit hoofdstuk behandelen we verschillende actiegerichte afweervormen, zoals: - Turning passive into active - Impulsiviteit en lage frustratietolerantie Ook anticipatie, contrafobisch gedrag, conflicten zoeken en Identificatie met de dader scharen we onder dit gebied van actiegerichte afweervormen. Deze actiegerichte afweervormen kunnen voortkomen uit een te grote machteloosheid of juist grenzeloosheid in de jeugd. De... In dit hoofdstuk behandelen we verschillende actiegerichte afweervormen, zoals: - Turning passive into active - Impulsiviteit en lage frustratietolerantie Ook anticipatie, contrafobisch gedrag, conflicten zoeken en Identificatie met de dader scharen we onder dit gebied van actiegerichte afweervormen. Deze actiegerichte afweervormen kunnen voortkomen uit een te grote machteloosheid of juist grenzeloosheid in de jeugd. De behoefte aan bewegingsplezier, ruimte innemen, grenzen overschrijden, gebeurtenissen veroorzaken, botsen, actie, avontuur, competitie, daadkracht en confrontatie is onvoldoende bevredigd of onvoldoende begrenst. De afweer ligt dan juist in het te impulsief handelen: onmiddellijk in actie komen, (te) snelle conclusies trekken en elk gevoel van passiviteit of machteloosheid vermijden en omzetten in actie. Het kan ook zijn dat iemand een neurologische aanleg heeft voor (te)veel handelen. Hierdoor kunnen (samenwerkings)relaties in het volwassen leven onder druk komen te staan. Meer weergeven

Ontwikkelingsfase 2: Oproep en Oorzaak

Het actie-gerichte, expansieve persoonlijkheidstype (Oorzaak)

Afweervorm Turning passive into active

Impulsiviteit en lage frustratietolerantie

Provoceren

Verwante afweervormen

Innerlijke verbalisaties

Sublimatie, afgeweerde emoties en onderliggend verlangen

Omgaan met actie-gerichte afweer (Oorzaak)

Actiegerichte afweer in de organisatie

3. Harmonie en positiviteit als afweer

In dit hoofdstuk behandelen we de afweervormen: - Ontkenning - Onderdrukking, verdringing, negatie - Regressie - Uitbesteden en 'enablen' Deze afweervormen kunnen ontstaan als in de jeugd de behoefte aan harmonie (rust, ritme, regelmaat, troost) en gezonde voeding (inclusief ‘voeding’ in de zin van aanraking en geruststellende geluiden) onvoldoende wordt bevredigd. Deze behoefte wordt dan ontkend of onderdrukt, tot gevo... In dit hoofdstuk behandelen we de afweervormen: - Ontkenning - Onderdrukking, verdringing, negatie - Regressie - Uitbesteden en 'enablen' Deze afweervormen kunnen ontstaan als in de jeugd de behoefte aan harmonie (rust, ritme, regelmaat, troost) en gezonde voeding (inclusief ‘voeding’ in de zin van aanraking en geruststellende geluiden) onvoldoende wordt bevredigd. Deze behoefte wordt dan ontkend of onderdrukt, tot gevoelsverdoving toe. In het volwassen leven kunnen deze afweervormen de samenwerking of het leven met anderen hinderen en belasten. Meer weergeven

Ontwikkelingsfase 3: Weerstand en Opbouw

Het harmonieuze, stabiele persoonlijkheidstype (Opbouw)

Afweervormen: Ontkenning, weg-eten en dempen

Afweervormen: Onderdrukking, Verdringing en Negatie

Afweervormen: Regressie en Versmelten

Afweervormen: Uitbesteden en 'Enabling'

Verwante afweervormen

Innerlijke verbalisaties

Sublimatie, afgeweerde emoties en onderliggend verlangen

Omgaan met ontkennende afweer bij jezelf en de ander

Ontkenningsgerichte afweer in de organisatie (Opbouw)

4. Luchtigheid als afweer

In dit hoofdstuk behandelen we de volgende afweervormen: - Projectie - Humor, verwarring en afleiding - Relativering - Introjectie en identificatie Deze afweervormen kunnen voortkomen uit een jeugd waarin de behoefte om te spelen, leren, creëren en te oefenen met verschillende rollen onvoldoende is bevredigd of juist is gebruikt om andere tekorten te maskeren. Mensen met deze afweervormen kunnen zich op hogere leeftijd n... In dit hoofdstuk behandelen we de volgende afweervormen: - Projectie - Humor, verwarring en afleiding - Relativering - Introjectie en identificatie Deze afweervormen kunnen voortkomen uit een jeugd waarin de behoefte om te spelen, leren, creëren en te oefenen met verschillende rollen onvoldoende is bevredigd of juist is gebruikt om andere tekorten te maskeren. Mensen met deze afweervormen kunnen zich op hogere leeftijd nog te speels, druk en verwarrend gedragen, waardoor (samenwerkings)relaties in hun volwassen leven onder druk komen te staan. Meer weergeven

Ontwikkelingsfase 4: Mentor en Divergentie

Het creatieve, open persoonlijkheidstype (Divergentie)

Divergentie in afweervormen

Projectie als afweervorm

Afweervormen: Omdraaiing en Humor

Afweervormen: Relativeren en Vergelijken

Afweervormen: Introjectie en Identificatie

Verplaatsing als afweervorm

Verwante afweervormen

Innerlijke verbalisaties

Sublimatie, afgeweerde emoties en onderliggend verlangen

Omgaan met divergente afweer

Divergente afweer in de organisatie

5. Zakelijkheid en machtsvertoon als afweervormen

In dit hoofdstuk behandelen we de volgende afweervormen: - Zakelijkheid en rationalisatie - Afkeurende strengheid - Verdeel en heers Deze afweervormen kunnen voortkomen uit een jeugd waarin de behoefte aan veiligheid en zekerheid onvoldoende is bevredigd. Mensen met deze jeugdervaringen kunnen gevoelens hierover afweren door te verzakelijken en rationaliseren, overmatig streng te zijn of door (on)bewust 'verdeel en heers... In dit hoofdstuk behandelen we de volgende afweervormen: - Zakelijkheid en rationalisatie - Afkeurende strengheid - Verdeel en heers Deze afweervormen kunnen voortkomen uit een jeugd waarin de behoefte aan veiligheid en zekerheid onvoldoende is bevredigd. Mensen met deze jeugdervaringen kunnen gevoelens hierover afweren door te verzakelijken en rationaliseren, overmatig streng te zijn of door (on)bewust 'verdeel en heers' strategieën te gebruiken. Hierdoor kunnen (samenwerkings)relaties in hun volwassen leven problemen opleveren (door ervaren kilte of macht). Meer weergeven

Ontwikkelingsfase 5: Selectiedrempel en Verzakelijking

Het resultaatgerichte type (Verzakelijking)

Rationaliseren, objectiveren en gevoel-isoleren als afweervormen

Kilte, strengheid en afkeuring als afweervormen

Verdeel en heers als afweervorm

Verwante afweervormen

Innerlijke verbalisaties

Sublimatie, afgeweerde emoties en onderliggend verlangen

Omgaan met verzakelijkende afweer

Verzakelijkende afweer in de organisatie

6. Expressieve en theatrale afweervormen

Afweervormen die in dit gebied worden ontwikkeld haken in op de behoefte bij kinderen aan aandacht, bevestiging en zelfexpressie. De subtielere behoefte is aan hulp om de eigen gevoelens te uiten, op waarde te schatten en te hanteren. Het is een basale functie van de opvoeders om deze ‘kalibratie’ van jonge gevoelens te verzorgen. Wanneer in dit gebied structureel frustraties of onbegrensde aansporingen optreden, kunnen... Afweervormen die in dit gebied worden ontwikkeld haken in op de behoefte bij kinderen aan aandacht, bevestiging en zelfexpressie. De subtielere behoefte is aan hulp om de eigen gevoelens te uiten, op waarde te schatten en te hanteren. Het is een basale functie van de opvoeders om deze ‘kalibratie’ van jonge gevoelens te verzorgen. Wanneer in dit gebied structureel frustraties of onbegrensde aansporingen optreden, kunnen afweervormen ontstaan als: - Theatraliteit, Diva-gedrag, Overexpressie - Hypochondrie en Koketteren - Verleiden, Erotiseren - De behoefte aan aandacht: onechtheid en narcisme - Narcistisch geladen Almacht - Narcistische Minachting - Uitdagen Deze vormen van afweer behandelen we in dit hoofdstuk. Meer weergeven

Ontwikkelingsfase 6: Ster van de Dag en Ik als centrum van de wereld

Het expressieve, expansieve persoonlijkheidstype (Centrum)

Theatraliteit, diva-gedrag, over-expressie

Hypochondrie en koketteren

Verleiden, erotiseren

De behoefte aan aandacht: onechtheid en narcisme

Narcistische afweer: almacht

Narcistische afweer: minachting

Narcistische zelf-overschatting: uitdagen

Innerlijke verbalisaties

Sublimatie, afgeweerde emoties en onderliggend verlangen

Omgaan met narcistische afweer, bij jezelf en bij de ander

Narcistische afweer in de organisatie

7. Orde, controle en ritualistisch gedrag als afweer

Afweervormen die in het gebied van ‘Orde’ kunnen ontstaan, haken in op de behoefte bij kinderen aan zelfbeheersing, impulsbeheersing, zorgvuldigheid, voorspelbaarheid, betrouwbaarheid en commitment. Ook gaat het om het vermogen om orde aan te brengen en te kunnen plannen. Wanneer in dit gebied structureel frustraties of onbegrensde aansporingen optreden, kunnen afweervormen ontstaan als: - Ritualiseren. Bezweren, Ongedaa... Afweervormen die in het gebied van ‘Orde’ kunnen ontstaan, haken in op de behoefte bij kinderen aan zelfbeheersing, impulsbeheersing, zorgvuldigheid, voorspelbaarheid, betrouwbaarheid en commitment. Ook gaat het om het vermogen om orde aan te brengen en te kunnen plannen. Wanneer in dit gebied structureel frustraties of onbegrensde aansporingen optreden, kunnen afweervormen ontstaan als: - Ritualiseren. Bezweren, Ongedaan maken (magisch afweren) - Dwangmatigheid - Hyper-esthetiek Deze vormen van afweer behandelen we in dit hoofdstuk. Meer weergeven

Ontwikkelingsfase 7: Aarding en Orde

De geaarde, geordende, stabiele persoonlijkheid

Ritualiseren, bezweren en ongedaan maken

Dwangmatigheid

Hyper-esthetiek als afweer

Verwante afweren

Innerlijke verbalisaties bij geordende afweer

Sublimatie, afgeweerde emoties en onderliggend verlangen

Omgaan met rigide afweer

Rigide afweer in de Organisatie

8. Passieve afweervormen

Afweervormen die in het gebied van Passiviteit kunnen ontstaan haken in op de behoefte bij kinderen om kwetsbaar en passief te mogen zijn, te kunnen luisteren, kijken, meebewegen, medegevoel te hebben en solidair te zijn. Wanneer in dit gebied structureel teveel frustraties of aansporingen optreden, kunnen afweervormen ontstaan als: - Passieve agressie - Turning active into passive - Slachtoffergedrag: externaliseren of... Afweervormen die in het gebied van Passiviteit kunnen ontstaan haken in op de behoefte bij kinderen om kwetsbaar en passief te mogen zijn, te kunnen luisteren, kijken, meebewegen, medegevoel te hebben en solidair te zijn. Wanneer in dit gebied structureel teveel frustraties of aansporingen optreden, kunnen afweervormen ontstaan als: - Passieve agressie - Turning active into passive - Slachtoffergedrag: externaliseren of projectief beschuldigen - Almachtige kwetsbaarheid en over-empathie Deze vormen van afweer behandelen we in dit hoofdstuk. Meer weergeven

Ontwikkelingsfase 8: Omslag en Gevolg

Het empatische, open persoonlijkheidstype (Gevolg)

Passiviteit in de afweer: passieve agressie / turning active into passive

Passiviteit in de afweer: almachtige openheid

Verwante vormen van passieve afweer

Innerlijke verbalisaties bij passieve afweer

Sublimatie, afgeweerde emoties en onderliggend verlangen

Omgaan met passief geladen afweer

Passief-agressieve afweer in de organisatie

9. Destructief gedrag en schuldgevoel als afweer

Kinderen hebben behoefte aan spanning en opwinding, ze willen kennis en inzichten opdoen door voorbij (pijn)grenzen te gaan. Dit kan tevens heftige angsten en schuldgevoelens geven. In dit gebied kunnen afweren ontstaan, zowel door de spanning en pijn in (te) grote mate op te zoeken, als door deze juist in (te) grote mate te vermijden. In hoofdstuk 3 zijn we al ingegaan op afweervormen die meer gericht zijn op het vermijd... Kinderen hebben behoefte aan spanning en opwinding, ze willen kennis en inzichten opdoen door voorbij (pijn)grenzen te gaan. Dit kan tevens heftige angsten en schuldgevoelens geven. In dit gebied kunnen afweren ontstaan, zowel door de spanning en pijn in (te) grote mate op te zoeken, als door deze juist in (te) grote mate te vermijden. In hoofdstuk 3 zijn we al ingegaan op afweervormen die meer gericht zijn op het vermijden van pijn: harmonie en positiviteit worden daarbij als afweer ingezet. In dit hoofdstuk ligt het accent op het in een te grote mate opzoeken van pijn en spanning, met het mogelijke doel om lethargie, afhankelijkheid of afstomping mee te kunnen bezweren. De afweren die we in dit hoofdstuk behandelen, komen meestal voor in samenhang met andere afweervormen. Soms zullen we een afweer die we elders al bespraken hier nogmaals noemen als de afweer dermate heftig wordt ingezet dat ze een ernstig (zelf)destructief effect heeft. Het onderliggende principe bij deze afweren is dan ook 'Afbraak'. De afweren die we in dit hoofdstuk behandelen zijn: - Sadisme en uitbesteding - Negatie - Strafbehoefte, schuldgevoel en overcompensatie - Accident proneness - Bewuste of nauwelijks verholen zelfdestructie - Blaming the victim, projectief beschuldigen, schuldinductie - Devalueren, klagen en vastbijten in bitterheid - Somatisatie bij falende psychologische afweer - Automutilatie Deze vaak heftige afweervormen behandelen we in dit hoofdstuk. Hou je vast en blijf goed voor jezelf zorgen! Meer weergeven

Ontwikkelingsfase 9: Dolk en Afbraak

Het scherp analytische persoonlijkheidstype (Afbraak)

Accident Proneness als afweervorm

Zelfkwelling en verwijt als afweervorm

Zelfdestructie en schuld als afweervorm

Sadisme en uitbesteding als afweervormen

Sadisme, Pranking, Negatie versus ontkenning en opnieuw: uitbesteding

Blaming the victim: projectief beschuldigen

Afweervormen: Klagen, Rumineren en Cynisme

Somatisatie bij falende psychologische afweer

Automutilatie als afweer en als communicatie

Verwante afweervormen

Innerlijke verbalisaties bij Afbraak-gebaseerde afweervormen

Sublimatie, afgeweerde emoties en onderliggend verlangen

Omgaan met de (zelf)destructieve afweer

Destructieve afweer in de organisatie

10. Obsessief gedrag als afweer

Van jongs af aan hebben we behoefte aan richting, waarheid, samenhang, zinvolheid, eenduidigheid, identiteit en idealen. Kortom: aan Convergentie. We willen de wereld ervaren als ‘for real’, we willen het gevoel hebben dat hij echt, juist en waar is (dit staat tegenover de behoefte die in hoofdstuk 4 werd beschreven, waarbij we juist rollen willen spelen en doen 'alsof', willen divergeren). Maar de behoefte aan Converge... Van jongs af aan hebben we behoefte aan richting, waarheid, samenhang, zinvolheid, eenduidigheid, identiteit en idealen. Kortom: aan Convergentie. We willen de wereld ervaren als ‘for real’, we willen het gevoel hebben dat hij echt, juist en waar is (dit staat tegenover de behoefte die in hoofdstuk 4 werd beschreven, waarbij we juist rollen willen spelen en doen 'alsof', willen divergeren). Maar de behoefte aan Convergentie kan ook dienen als afweer van onze onzekerheden, twijfels en angsten, onze gevoelens van zinloosheid. En dan is er opeens maar één waarheid, één zin in het bestaan. Deze afweer kan storend werken als ze obsessieve vormen aanneemt. Ook bij deze convergentie-afweervormen is er meestal sprake van een samenstel van verschillende afweren. In dit hoofdstuk bespreken we de voorbeelden die de convergentie-afweren het meest duidelijk maken. Afweervormen die we in dit hoofdstuk behandelen: - Stalking, obsessie , monomanie en extremisme - Projectieve Identificatie (een combinatie met divergentie-afweren) - Identificatie met het verloren liefdesobject - Wraakzucht en irreële hoop - Wanhopig idealisme - Psychotische afweren zoals obsessieve hallucinaties en paranoia Meer weergeven

Ontwikkelingsfase 10: Terug naar het Licht en Convergentie

Het gefocuste, expansieve persoonlijkheidstype (Convergentie)

Stalking, obsessie, monomanie en extremisme

Projectieve identificatie als afweervorm

Verwante convergente afweervormen

Innerlijke verbalisaties

Sublimatie, afgeweerde emoties en onderliggend verlangen

Omgaan met convergente, obsessieve afweer

Omgaan met convergente afweer in de organisatie en maatschappij

11. Principes als afweer

Van jongs af aan hebben we behoefte aan rechtvaardigheid, moed, echtheid en zelfstandigheid, kortom aan het kunnen en durven volgen van eigen principes. Principieel gedrag kan ook dienen als afweer, bijvoorbeeld afweer van zinnelijkheid, losbandigheid of ‘zondige’ gedachten. Deze afweer wordt problematisch als we er te wereldvreemd of te moraliserend door worden. In dit hoofdstuk bespreken we de volgende afweervormen: -... Van jongs af aan hebben we behoefte aan rechtvaardigheid, moed, echtheid en zelfstandigheid, kortom aan het kunnen en durven volgen van eigen principes. Principieel gedrag kan ook dienen als afweer, bijvoorbeeld afweer van zinnelijkheid, losbandigheid of ‘zondige’ gedachten. Deze afweer wordt problematisch als we er te wereldvreemd of te moraliserend door worden. In dit hoofdstuk bespreken we de volgende afweervormen: - Reactieformatie - Rebelse provocatie - Contrafobisch gedrag - Boetedoening - Ascetisme - Zelfopoffering Meer weergeven

Ontwikkelingsfase 11: Wederopstanding en Vergeestelijking

Het principiële, stabiele persoonlijkheidstype (Vergeestelijking)

Moraliseren en reactie-formatie als afweer

Rebelse Provocatie als afweer

Contrafobisch gedrag (met provocatie)

Boetedoening als afweervorm

Ascetisme

Zelfopoffering als hoogste principe en/of als afweer?

Verwante principe-afweervormen

Innerlijke verbalisaties

Sublimatie, afgeweerde emoties en onderliggend verlangen

Omgaan met moraliserende afweer

Rebellerende afweer in de Organisatie

12. Altruïsme als afweer

Van jongs af aan hebben we behoefte aan betrokken zijn, bijdragen leveren, verzorgen, helpen, samen delen, vergeven, compassie en je wijden aan iets groters. Kortom, de behoefte om te geven aan anderen en de wijdere omgeving, de aarde en de wereld. Behulpzaamheid en aandacht hebben voor anderen is dus een gezonde trek. Maar dit gedrag kan een andere behoefte gaan maskeren, bijvoorbeeld de behoefte om zelf in het centrum... Van jongs af aan hebben we behoefte aan betrokken zijn, bijdragen leveren, verzorgen, helpen, samen delen, vergeven, compassie en je wijden aan iets groters. Kortom, de behoefte om te geven aan anderen en de wijdere omgeving, de aarde en de wereld. Behulpzaamheid en aandacht hebben voor anderen is dus een gezonde trek. Maar dit gedrag kan een andere behoefte gaan maskeren, bijvoorbeeld de behoefte om zelf in het centrum van de aandacht te staan en waardering te krijgen. Altruïsme wordt dan onbewust ingezet als afweer. Dit kan schadelijke effecten hebben, zowel op de gevende partij wegens uitputting, maar vaak ook op de partij waarvoor wordt gezorgd, omdat de zorg met een prijskaartje komt. In dit hoofdstuk bespreken we de volgende afweren: - Parentificatie - Compassie-gedreven masochisme - Covert narcisme - Idealiseren en dwepen En natuurlijk behandelen we manieren om met deze afweervormen om te gaan, bij je zelf, bij de ander, in je relatie en in je organisatie. Meer weergeven

Ontwikkelingsfase 12: Elixer en Omgeving

Het helpende, open persoonlijkheidstype (Omgeving)

Parentificatie als omgevingsgerichte afweervorm

Compassie-gedreven masochisme

Covert Narcisme

Idealiseren en dwepen

Verwante afweervormen

Innerlijke verbalisaties bij omgevingsgerichte afweervormen

Sublimatie, afgeweerde emoties en onderliggend verlangen

Omgaan met helper-afweren

Helper-afweer in de Organisatie

13. Epiloog

Hoe deze cursus af te ronden en je voor te bereiden op de volgende stap in je online studie. Hoe deze cursus af te ronden en je voor te bereiden op de volgende stap in je online studie.

Download overzicht

De menselijke schaduw en het belang van goed voor jezelf zorgen

Vervolgstudie op andere niveaus

Double Healix Oefenmat

4.9

Aantal recensies: 15


Great Course

Gustavo | Designer

Ik vond de structuur van deze cursus erg prettig. De informatie is overzichtelijk en zeer leerzaam.

Schokkend verhelderend!

Liesbeth Sprenger

Terugkijkend op mijn leven (ik ben bijna 70) begrijp ik nu door deze course, waarom ik zoveel 'aparte' mensen om mij heen heb gehad. Als 'enabler' en het 'gaan voor harmonie type' wist ik niet hoe ik grenzen kon, mocht of durfde te stellen. En dat is nog maar 1 aspect van wat ik van de eerste helft van de course heb opgestoken. De voorbeelden (fragmenten uit films en documentaires) zijn meer dan duidelijk en roepen dan ook de nodige reacties op. Ja, dit vraagt nog heel wat 'herkauwen'. :-)

Heerlijk confronterend

Anje B.

Mijn overmatige actiegerichtheid heeft nu een mooi label: turning passive into active. Ik kijk uit naar mijn nog sterkere afweervorm, namelijk over grenzen gaan. Zit dit waar ik deze inschat, in de laatste fase? Benieuwd of ik mijn blinde vlek verder kan verkleinen. Ook wacht ik nog op het moment dat de Havik in mij in beeld komt. Verder vind ik het leuk dat ik in de mensen om mij heen een of meer van de 12 prototypes herken.

Cartografie van de menselijke ziel: de impact van afweerstrategieën op jezelf, de ander & de organisatie

Guido van de Wiel | Psycholoog, (schrijf)coach en (management)auteur

Geplaatst in een traditie van 5.000 jaar archetypen, gedreven door de intellectuele bagage en warme persoonlijkheid van Manfred van Doorn, met de uitrusting van Joseph Campbells Reis van de Held en geanimeerd dankzij de vele filmfragmenten, is 'Afweervormen in organisaties en relaties' een enorm rijke cursus. Ik heb grote delen van de cursus twee keer na elkaar doorlopen en ook de tweede keer verloor de cursus nog niets van zijn glans. De tweede maal het wiel doorlopend, vielen mij weer andere inzichten toe dan de eerste keer. Zoals je ook steeds iets anders ziet in de hernieuwde directe ontmoeting met een schilderij of ander kunstwerk. Het kost even moeite om de complexiteit van de cursus te doorgronden, maar zodra het lukt om de Reis van de Held, de thema's, de polariteiten (de Mutual Arising Principles), de verschillende niveaus en fasen te plaatsen, neemt de cursus een vlucht. Manfred weet overigens al deze levels, verschijningsvormen en indelingen schijnbaar moeiteloos met elkaar te verbinden. De cursus biedt een veelvoud aan perspectieven, waarin zowel plaats is voor: a/ zelf-assessment/ zelfontwikkeling, b/ voor de blik van buiten (therapeuten, begeleiders, partners die te maken hebben met iemand met één van de afweervormen) als c/ voor de toepassing van al deze inzichten op organisatieniveau (duiding van organisatiepatronen en cultuurvorming). Een absolute aanrader voor iedereen die voelt dat er iets anders nodig was om op dit punt te arriveren dan wat er nodig is om op dit punt verder te gaan.

Indrukwekkende inzicht verschaffende cursus

Marc van den Hoop

Wat mij het meest geraakt heeft, is dat de inhoud van de cursus op een voor mij indrukwekkende wijze inzicht biedt in afweervormen en dat ik dat inzicht tegelijkertijd in een veilige setting op mijzelf kan betrekken (en trouwens ook op anderen:)). De gebruikte fragmenten zijn een waardevolle toevoeging om de "theoretische" inhoud ook op een andere manier te begrijpen. Ik vind het fijn dat er ook een aanzet is gegeven hoe je die afweer een plek kunt geven en aanpakken (wat mij betreft nog iets verder uitgewerkt zou mogen worden). Het feit dat Manfred zelf in persoon (beeld en geluid) aspecten verduidelijkt maakt de cursus "levendiger" dan de zelfstudie van een boek. Mijn complimenten!

een absolute aanrader!

Sabine den Hartog | Organisatie psycholoog / bestuurder

Wat een gedegen, indrukwekkende en leerzame on-line course. Zo veel omvattend dat het me af en toe duizelde. Maar de heldere structuur en opbouw, samen met de stukjes uitleg en filmfragmenten, hebben me hierbij geholpen. Er zit zoveel in dat ik vermoed dat er nog veel meer uit te halen en van te leren valt door de course meerdere keren te doorlopen. Voor nu voorlopig voldoende nieuwe inzichten en leermomenten. Zowel over mezelf en over dierbaren, als over werksituaties en klantorganisaties.

Heel goede cursus

Anna Hinze | Psychiater, coach

Ik ben onder de indruk van de toewijding en de volledige Double Healix waarmee deze course 'Afweermechanismen in organisaties en relaties' is ontworpen in combinatie met het Hexaco-model. Een hele goede cursus voor mensen in of met een (psychoanalytische) therapeutische opleiding. Voor (executive) coaches kan het een aanvulling zijn op een persoonlijk ontwikkelingstraject.

Verhelderend en breed toepasbaar!

Sietsche Dijkstra | Psychotherapeut, leiderschapstrainer, coach

Ik heb enorm genoten van deze course 'Afweervormen in organisaties en relaties’! De course verheldert concepten vanuit de psychologie/psychotherapie, zodat kennis en inzicht hierover ook buiten de spreekkamer van de psychotherapeut/psycholoog/psychiater toegepast kunnen worden. De gelaagdheid en complexiteit in en tussen individu(en), deels bewust en deels onbewust, vindt immers plaats in alle interacties. De welbekende werkwijze van MovieLearning om middels filmbeelden uit te leggen, te visualiseren en te laten ervaren maakt dit ook nu weer mogelijk. Een mooie manier waarop de werelden van de kunsten, expressie en organisatie de wereld van de academie en psychologie ontmoeten. En voor elkaar van toegevoegde waarde zijn!

Inzichtgevend

Annemieke | Coach work

Bepaalde onmenselijke trekken worden menselijker gemaakt. Het is fijn om door deze cursus meer dynamiek te kunnen opmerken in de manier waarop mensen met gevoelens omgaan.

Zo waardevol! Investeer in emotionele intelligentie!

Marlies Ypma | Rijksconsultant UBR

Ook deze (online) training over afweervormen in organisaties is weer een masterpiece van Manfred van Doorn / Double Healix. We zijn onbedoeld en onbewust de hele dag aan het navigeren met en langs de afweer van onszelf en anderen. Om maar niet te hoeven voelen wat er gevoeld kan worden. Wonderbaarlijk eigenlijk dat er ook nog heel veel goed gaat... De filmfragmenten helpen uitstekend om de grote variatie aan afweermechanismen te herkennen en de uitleg geeft heldere duiding, ook hoe hier mee om te gaan. Echt een aanrader voor iedereen, die het menszijn beter wil doorgronden en zeker ook voor professionals, die zelf het belangrijkste instrument zijn, omdat ze met mensen werken. Het vergroot je waarnemingsvermogen en je vermogen om effectiever te reageren op situaties. En natuurlijk veel inspiratie voor films, die ik nu in hun geheel wil zien ;-). Zo waardevol! Investeren in emotionele intelligentie is op allerlei vlak winstgevender dan ooit.

Het herkennen van de patronen en afweermechanismen bij mezelf en de ander verrijkt mijn leven

Tineke Brackel | Loopbaanbegeleiding en reïntegratie

Ik genoot en geniet van de wijze waarop deze course is vormgegeven en de fantastische fragmenten waarmee alles wordt geïllustreerd. In deze tijden waar ik corona ervaar als ook een fantastische resetknop, is deze course een krachtige spiegel voor hoe de politiek en samenleving in de afweer gaan, en de diversiteit daarin bij de burgers. En hoe ik daar zelf weer mee omga 🤔😥🥺😊 Ik ga onderzoeken hoe ik deze course ga inzetten bij begeleiding van clientèle, waarvan een heel aantal relationeel behoorlijk wat moeten bijspijkeren om uit de verf te komen wanneer zij een goede setting vinden om te werken. Ga door met jullie prachtige werk waar ik als beelddenker erg van geniet!

Een beeld zegt meer dan 1000 woorden

Susanna Hietbrink | Organisatieadviseur, coach counselor

Genoten, Gelachen, Gehuild, Gegrepen… en veel Geleerd. Dat is wat deze 5G Movie Learning ervaring met je doet. In ieder geval met mij heeft gedaan. De afgelopen drie weken werd ik geheel gegrepen door deze top e-learning course. Het werkte verslavend, je raakt ervan in de ban en bovenal: wat zit het goed in elkaar! Van grote schoonheid en hoge kwaliteit. Complimenten aan de makers! Bijna elk filmfragment is ‘spot on’ gekozen. Soms zijn 30 seconden genoeg, om inzicht te krijgen in een zeer complex gelaagd afweerproces. Tegelijkertijd heeft het kijken ook een wederkerige effect op de cursist, soms confronterend, dan weer helend of therapeutisch. De vaste structuur per hoofdstuk helpt je dat te containen. De relatie die in de theorie wordt gelegd met de ontwikkelingsfase in de jeugd en de bijbehorende onderliggende verlangens en behoeften geven een verdieping en een anker. Movie-learning is een leervorm, waarbij je zelf niet gespaard blijft. Natuurlijk komen je eigen afweren voorbij, en hoe goed is het om daar, als professional, weer eens bewust mee bezig te zijn. Ook het in retrospectief kunnen reflecteren op afgeronde begeleidingstrajecten en organisatievraagstukken ervaar ik als zeer waardevol. Verrijkend, verdiepend en relativerend! Binge watching Ik heb nog een poging tot binge watching gedaan, maar dat bleek onmogelijk. Elk hoofdstuk vraagt om eigen reflectie en tijd om het te verteren. En je groeit als het ware in de cursus. Het is dus ook wel een beetje cold turkey als het programma afgelopen is. Mijn suggestie is om ter afsluiting een telefonische ‘uittake’ aan te bieden voor wie dat wenst. Het is leuk om nog even met ‘ de makers’ contact te hebben, en de opgedane leervaring en leerweg te kunnen delen. Duik erin, laat je onderdompelen, verwonder je en geniet. Je komt verfrist weer boven met een nieuwe kijk op de wereld om je heen.

Hoge kwaliteit

Cor van Geffen | Eigenaar artha/facilitator/coach/trainer

Ik heb ontzettend genoten van deze course afweervormen in organisaties en relaties. De inzichten en hoge kwaliteit van de analyses gecombineerd met de mooie filmfragmenten geven meer inzichten, mogelijkheden en handvatten om te werken met mijn cliënten en opdrachtgevers. Het programma kent een zeer gedegen uitwerking van alle afweerclusters en vormen, die veel inzicht geven en gedetailleerd zijn uitgewerkt. Een top elearning programma dat zeer de moeite waard is en dat ik van harte kan aanraden. Cor van Geffen

Enorme impact en eyeopener

Hessiëlle Kerkhoff | Coach - Lid RvB Zorggroep

De course afweervormen heeft een enorme impact op mij gehad. De relatie van afweervormen met ontwikkelingsfasen is een eyeopener. Naast dat het voor mijn werk als coach inzichten gaf, bracht de gekozen methodiek mij een impuls om te reflecteren op mijzelf. Door de afwisseling van tekst en filmfragmenten werd ik gestimuleerd om mijn brein en gevoel in een gezond evenwicht te hebben terwijl de stof van de course tot mij doordrong. Daardoor werd snel voelbaar waar ik zelf op resoneerde. Het vraagt om discipline om de course te volgen en om de ruimte te nemen de materie werkelijk tot je door te laten dringen en niet slechts te consumeren. Ik adviseer om er de tijd voor te nemen.

Echt uniek en een aanrader

Jacqueline van Onzenoort | Teamcoach en organisatieontwikkelaar

In deze Coronatijd vond ik eindelijk de tijd en het geduld om een elearning te volgen bij Double Healix. Ik heb gekozen voor afweervormen omdat ik daarmee veel werk als coach en teamcoach in verschillende organisaties. Het volgen van de elearning werkte al snel verslavend. De theorie is gestructureerd rondom het Double Healix model en onderbouwd met veel kennis vanuit de psychotherapie. De filmfragmenten boeien en brengen de theorie tot leven en dat voel je in al je vezels. Soms zo intens dat je je bijna niet realiseert dat deze afweervormen ook in je organisatie voorkomen en sterker nog, dat je zelf ook allerlei afweervormen hebt om je kwetsbaarheid of kleine of grotere trauma’s te beschermen. De vertaling in de course naar je organisatie en naar jezelf draagt eraan bij ook die stappen te zetten. Mooi om te ervaren hoe de passie van Manfred van Doorn van het kijken van films hier tot uiting komt. Echt uniek in haar opzet en een aanrader!

Kies een abonnement

Kies één van deze opties om met de course te beginnen.

3 maanden toegang

€295

Inclusief btw 21%

Krijg 90 dagen toegang tot deze course

Koop de course

6 maanden toegang

€395

Inclusief btw 21%

Krijg 180 dagen toegang tot deze course

Koop de course

Wil je deze course met meer dan 10 mensen volgen?

We bieden korting voor groepen die de course simultaan volgen. Neem daarvoor contact op om de mogelijkheden te bespreken: info@movielearning.com